Groenblauw Raamwerk Rivierenland
een handreiking
Rivierenland staat de komende decennia voor groteuitdagingen, zoals klimaatverandering, de woningbouwopgave, de energietransitieen een toekomstgerichte land- en tuinbouwsector. Een groot deel van dezeopgaven moet landen in het landelijk gebied. Denk aan klimaatbuffers,natuurinclusieve land- en tuinbouw of zonneparken. De ruimte is echter beperkt,waardoor ook de kwaliteit van het landschap onder druk staat.
Het groenblauw raamwerk zorgt voor het opvangen van deze opgave op een manierdie het landschap ten goede komt. Door middel van een visie bestaande uit vierbouwstenen, en een achttal uitwerkingen hebben we in beeld gebracht hoe eengroenblauw raamwerk kan bijdragen aan de toekomst van Rivierenland.
Een bijzondere regio
Rivierenland is een enorm veelzijdige regio. Hier stromen degrote rivieren van Nederland: Nederrijn, Lek, Waal en Maas. Een landschapwaarin de van oorsprong natte en kleiige, open kommen worden afgewisseld metzandige en fijnmazige oeverwallen en stroomruggen, waarop de dorpen en stedenzich van oudsher manifesteren.
Bovendien vormt Rivierenland het hart te midden van deRandstad en de toekomstige Bandstad. Het belang van het gebied als rustigegezonde leefomgeving, zowel voor het aangrenzende stedelijk gebied als voor deinwoners van het rivierengebied, neemt daarmee toe. Een groenblauw raamwerk isdaarmee van grote waarde voor de regio.
Het groenblauw raamwerk
In Rivierenland vormen de rivieren grote oost-weststructuren door het gebied. Ook de laaggelegen kommen en weteringen zijn her en der al onderdeel van het groenblauw raamwerk. Tegelijkertijd ontbreken verbindingen tussen de rivieren en de dooradering van het bebouwde gebied.
Met het groenblauw raamwerk wordt ingezet op:
1. Het versterken van de aanwezige oost-west verbindingen, waarbij:
· ruimte wordt gecreëerd voor het vasthouden en bergen van water, zoals in de uiterwaarden en de laagste delen van de kom;
· weteringen worden getransformeerd in lokale natuurlijke klimaatbuffers, waar ruimte is om water op te vangen en vast te houden en die bijdragen aan verbetering van de waterkwaliteit en de ecologische verrijking van het gebied;
2. Het realiseren van aaneengesloten robuuste en fijnmazige noord-zuid verbindingen, waarbij
· het verbinden natuurgebieden centraal staat;
· waardevolle overgangen worden gecreëerd van het buitendijkse gebied met de binnendijkse oeverwallen en komgronden.
Vier bouwstenen
Het raamwerk is opgebouwd uit vier bouwstenen: dynamische rivieren, waterrijke weteringen, robuuste noord-zuidverbindingen en groenblauwe kern-randzones. De bouwstenen vormen een laag op zich, waarin de accenten voor(door)ontwikkeling verschillen.
Trekvaart Culemborg-Zaltbommel
Het Groenblauwe Raamwerk Rivierenland kan worden gezien als een netwerk van landschapselementen, die allemaal bijdragen aan een rijker en meer biodivers landschap. Door middel van acht uitwerkingen is er een toekomstbeeld geschetst van hoe een Groenblauw Raamwerk er in de toekomst uit zou kunnen zien.
Trekvaart Culemborg-Zaltbommel is één van die uitwerkingen. In dit toekomstbeeld wordt de Culemborgse trekvaart aangegrepen voor het verstevigen van een groen-blauwe stad-land verbinding. De trekvaart heeft een langegeschiedenis en vormde ten tijde van de Nieuwe Hollandse Waterlinie het einde van een zogeheten inundatiekom. Door plas-dras velden te realiseren aan de zijde van de inundatiekom wordt zowel de groenblauwe dooradering van het gebied vergroot, als uiting gegeven aan deze rijke geschiedenis.
Publicatie
De publicatie Groenblauw Raamwerk Rivierenland, een handreiking werd bij de Klimaattop Gelders Rivierengebied in december 2024 gelanceerd. 21 partijen uit de regio hebben een intentieverklaring ondertekend. Daarmee spreken de regiogemeenten, Waterschap Rivierenland, provincie Gelderland en diverse maatschappelijke organisaties een gezamenlijke ambitie uit voor een klimaatbestendige en leefbare regio.
