Piekberging Haarlemmermeer
Een polder in de polder
In 2000 werd geconstateerd dat het boezemstelsel rond de Kagerplassen een knelpunt vormt in het centrale boezemsysteem van Rijnland. De piekafvoeren veroorzaakt door extreme regenbuien worden niet snel genoeg getransporteerd richting de grotere boezemgemalen in Gouda, Katwijk, Halfweg en Spaarndam waardoor wateroverlast kan ontstaan in het gebied. De Piekberging voorziet in een oplossing voor dat probleem door het teveel aan water in de boezem tijdelijk te bergen in de lagergelegen Haarlemmermeerpolder. Het plangebied is gelegen aan de zuidwestkant van de Haarlemmermeeer, ter hoogte van de dorpen Buitenkaag en Sassenheim. Het totale gebied is ongeveer 70 hectare groot en bestaat vooral uit akkerland.
De werking van de Piekberging
Om het boezemwater tijdelijk te kunnen ‘parkeren’ wordt een inlaatwerk gebouwd in de Ringvaartdijk dat onder vrij verval water inlaat in een omdijkt gebied tussen de Ringvaart en het talud van de snelweg A44. Hier kan een miljoen kuub water gedurende maximaal vijf dagen worden geborgen, tot het waterpeil in de Rijnlandse boezem voldoende is gezakt. Via een uitlaatwerk in de kade stroomt het water vervolgens naar de Hoofdvaart, waarna het water door gemaal Leeghwater wordt teruggepompt naar de boezem. De Nieuwerkertocht, die centraal door gebied stroomt, dient hiervoor tijdelijk te kunnen worden afgesloten door twee afsluiters in de kade. Naar verwachting wordt de Piekberging eens in de 15 jaar ingezet.
Ingenieurskunst langs de Ringvaart
Het inlaatwerk vormt een autonoom object op de Ringvaartdijk. De continuïteit en het lineaire karakter van de Ringvaartdijk blijven intact door de inlaatkokers en de technische installaties te combineren in een bordes aan de binnenzijde van de ringdijk. Het bordes dient ook als uitkijkpunt en pauzeplek voor de recreant, waar informatie wordt verstrekt over de werking van de Piekberging. Ten behoeve van de aansturing van de Piekberging komt op het bordes een bedieningshuis te staan met uitkragend dak dat refereert aan de stromingsrichting van het water. De woelkom vormt de verbindende schakel tussen de Ringvaart en de nieuwe kade van de Piekberging waardoor het historische ensemble van Ringvaart, het talud van de ringdijk en een groot deel van de dijksloot behouden kan blijven. De woelkom is vanaf het bordes goed zichtbaar en geeft de technici van Rijnland de mogelijkheid het gehele vulproces te aanschouwen.
Familie van kunstwerken
De bouwkundige kunstwerken van de ‘watermachine Piekberging’ passen in de Nederlandse traditie van de weg- en waterbouw met een integrale, pragmatische manier van ontwerpen. Veel van de technische installaties zijn verhult vormgeven onder het maaiveld zoals bij de doorlaten onder kade’s, de klepstuwen van het inlaatbordes en de uitvoerkanaal richting de Hoofvaart. De bouwwerken zijn robuust vormgeven en opgebouwd uit robuuste materialen als baksteen en beton.
Bloemenlint tussen de akkers
De nieuwe kade van de Piekberging heeft als functie om het water uit de boezem, ten tijde van de inzet, vast te houden in de berging. De kade wordt ongeveer 2,5 meter hoger aangelegd dan het omringende landschap en ingezaaid met een ingetogen bloemrijk kruidenmengsel geschikt voor een voedselrijke bodem. Op deze manier ontstaat een vier kilometer lang bloemenlint tussen de aardappels en voederbieten.
Arie Keppler prijs
In oktober 2024 won het project Piekberging Buitenkaag de Arie Keppler-prijs in de categorie nuts plus. Meer weten over de uitvoering en de werking van de piekberging?
