Verkenning ‘natuurinclusief Zuid-Holland 2050’
Het veldwerk
Wereldwijd verdwijnen er steeds meer planten en dieren, zo ook in Nederland. Met alleen de aangewezen natuurgebieden haalt Nederland zijn biodiversiteitsdoelen niet. Wat kunnen we buiten deze gebieden doen om de natuur, en daarmee de mens, een handje te helpen? En wat betekent dat voor de provincie Zuid-Holland waar dit het merendeel van het grondgebied betreft?
In opdracht van de Provincie Zuid-Holland heeft Feddes/Olthof gewerkt aan het gebiedsgerichte deel van de verkenning ‘Natuurinclusief Zuid-Holland 2050’: Het Veldwerk. Hierin werd samen met een groep betrokkenen tijdens meerdere ateliers verkend wat ‘natuurinclusief’ daadwerkelijk betekent voor vier uiteenlopende locaties.
Vier locaties
Er is gekozen voor locaties waar energie en beweging is, waar de urgentie voelbaar is én die ook een verhaal kunnen vertellen dat op andere locaties met een vergelijkbare opgave aanspreekt en relevant is. We togen van de Zuidplaspolder, via Den Haag Zuidwest naar het Midden-Delfland en eindigen op de Dordtse Killen.
Icoonsoorten
Aan de hand van Basiskwaliteit Natuur – de set van condities die nodig is om algemene soorten algemeen te laten zijn, blijven of worden – keken we naar het gebied en de opgave. Dit maakten we voor iedereen tastbaar door met behulp van verschillende icoonsoorten de locaties te onderzoeken. Want hoe wordt de kroeskarper gelukkig in de tochten van de Zuidplaspolder? Wat is nodig om een merel te kunnen horen vanaf je balkon in Moerwijk? Hoe blijft de grutto het icoon van het Midden-Delfland? En welke kansen om de biodiversiteit te versterken liggen er voor het inkoppen op de Dordtse Kil?
"Vanuit ‘thuis’, ‘kans’ en ‘droom’-soorten schetsten we verschillende perspectieven voor de locaties en voerden we het gesprek over verlangens, maatregelen en praktische bezwaren. Uit alle opbrengsten hebben we vier belangrijke inzichten gehaald over hoe we samen tot een natuurinclusieve inrichting en ontwikkeling van de openbare ruimte kunnen komen."
1. Verander het perspectief en je ziet direct wat er nodig is
Het denken vanuit het perspectief van een icoonsoort (plant of dier) biedt een andere kijk op de locatie en geeft inzicht in dat wat nodig is om het leefgebied op orde te krijgen. Wat ‘natuurinclusief’ kan betekenen, wordt hierdoor voor iedereen tastbaar.
2. Schep de juiste condities, dan volgt de natuur beslist
In een natuurinclusieve toekomst zijn het bodem- en watersysteem leidend voor ontwikkelingen. Welke mogelijkheden biedt dit? Kijk daarbij door de schalen heen en creëer verbindingen.
3. Groots denken, klein beginnen
Een droom kan helpen om los te komen van de bestaande kaders en bovendien een grote stip op de horizon te plaatsen ‘hier willen we naartoe!’. De discussie die hierdoor ontstaat is belangrijk om gezamenlijk na te denken over de toekomst, maar moet niet resulteren in het uitstellen van natuurinclusieve maatregelen. Dus identificeer waar we mee kunnen beginnen, en begin direct!
4. Zorg, aandacht en beheer: natuurinclusief voor en door iedereen
Natuurinclusief gaat uiteindelijk ons allen aan, niet in de laatste plaats omdat het belangrijk is voor onze eigen leefbaarheid. Dat vraagt van iedereen een bepaald eigenaarschap. De weg naar Basiskwaliteit Natuur vraagt gebiedsgerichte invulling mét alle betrokkenen. Dat is een weg van dialoog, afweging en onderhandelingen.
Publicatie
Het magazine Hier zit natuur in en lonkend is bedoeld om de opgave te duiden en te inspireren. Het onderzoek op de schaal van de provincie als geheel (door LOLA landscape architects) is hierin ook opgenomen.
